Urologiya
Hər ixtisas tərcümədə konkret bir orqanı, ya da orqanizmin fizioloji sistemini nəzərdə tutur. Aydın məsələdir ki, psixiatr psixi dəyişiklikləri, nevropatoloq isə sinir-əzələ keçiriciliyinin pozğunluqlarını müalicə edir. Uroloqlar ilə iş bir qədər çətinləşir.
Urologiya sözünün hərfi mənası “sidik haqqında elm” deməkdir. Sidiyin böyrəkdə əmələ gəlməsindən qaynaqlanaraq, uroloqla yanaşı, nefroloq, yəni böyrək xəstəlikləri və müalicəsi ilə məşğul olan ixtisas da mövcuddur. Bu mütəxəssislər arasında fərq böyükdür. Belə ki, nefroloqun terapevtik ixtiyarı var. Uroloq isə həm terapevtik, həm də operativ ixtiyarlara malikdir.
Urologiya nədir?
Urologiya elmi keçmiş dövrlərdən məlumdur. Hippokrat sidiyin rənginə görə orqanizmin vəziyyətini təyin edirdi. Parasels ilk dəfə böyrək daşı xəstəliyinin əməliyyatla müalicəsinitəklif etmişdir. Buna baxmayaraq urologiya ayrıca elm kimi XIX əsrin sonlarında yaranmışdır.
Urologiyanın tarixi
Urologiya müstəqil şəkildə 1588-ci ildə Madriddə Fransisko Diasın monoqrafiyasından sonra inkişafa başlamışdır. Bu traktat Hippokrat, Ərəstun (Aristotel), Qalen və İbn-Sinanın ənənəvi nəzəriyyələrinə əsaslanmışdı. Monoqrafiyada böyrəklərin quruluşu, böyrəkdə daşın patogenezi, diaqnostikası və müalicəsi o zamana görə ətraflı izah olunmuşdu.
Urologiya nə ilə məşğul olur?
Müasir dövrdə uroloqlar sidik-ifrazat sisteminin, həmçinin cinsi orqanların xəstəlikləri ilə məşğul olurlar. Bu, sidik yollarının anatomik olaraq cinsi orqanlara yaxın yerləşməsi ilə deyil, onların mənşəyi ilə əlaqəlidir. Belə ki, qeyd edilən orqanlar bətndaxili inkişaf dövründə eyni embrion səhifəsindən əmələ gəlir. Buna görə də cinsi yolla keçən infeksiyaların əksəriyyəti sidik axarlarında əks olunur. Və əksinə, ifrazat sisteminin iltihabi xəstəlikləri az və ya çox dərəcədə reproduktiv orqanları zədələyir.
Urologiya andrologiya ilə birləşdikdə
Son 10 illikdə uroloqlar ixtisaslarını bariz şəkildə genişləndirmişlər. Hazırda cərrah uroloqlar həm androloq, həm də herantoloq kimi fəaliyyət göstərirlər. Herantoloq – yaşlılarda sidik saxlamazlıq kimi problemlərin həlli ilə məşğul olur. Kişi sağlamlığı urologiyanın qolu olan andrologiyanın öhdəsinə düşür.
Müasir urologiya
Günümüzdə müasir texnologiyanın və lazerin tətbiqi uroloji əməliyyatların ətraf toxumaları zədələmədən, qan itkisi olmadan yüksək dəqiqliklə icrasına imkan verir. Onların sağalma dövrü ənənəvi əməliyyatla müqayisədə daha qısa sürür. Bundan əlavə cihazların ucundakı optik böyüdücülərlə, müxtəlif kameralarla qarın və çanaq boşluğunu açmadan dəridə kiçik dəlik yaratmaqla orqanın daxilini dəfələrlə böyüdülmüş formada görmək mümkündür.
